Ryzyko
Ryzyko – jedna z najpopularniejszych gier planszowych na świecie, a zarazem jedna z ulubionych rozrywek banjaków. Jest to gra strategiczno-geopolityczna, powstała w 1957 r. Plansza przedstawia stylizowaną polityczną mapę świata podzielonego na 42 terytoria pogrupowane w sześć kontynentów. Zasady są stosunkowo proste i abstrakcyjne, ale mimo to zapewniają godziny emocjonującej rozgrywki.
Dodatkowe zasady gry
Dyplomacja – sojusze, przymierza i zdrady – są bardzo ważnym elementem gry. Jednakże w standardowej wersji gry na ów element nie są nałożone żadne ograniczenia i właściwie wszystko wolno. Judek zaproponował więc modyfikację zasad, regulującą grę dyplomatyczną w Ryzyku, która dzięki temu może się okazać jeszcze bardziej emocjonująca.
Określenia
- państwo – którykolwiek z uczestników gry;
- wspólnota międzynarodowa – wszyscy uczestnicy gry.
Rodzaje stosunków międzypaństwowych
Istnieją trzy możliwe rodzaje stosunków pomiędzy dwoma państwami:
- wojna;
- pokój;
- sojusz.
Złoty wiek
Na początku każdej gry panuje pokój pomiędzy wszystkimi państwami.
Działania wojenne
Działania wojenne pomiędzy dwoma państwami możliwe są tylko w przypadku, gdy państwa te znajdują się w stanie wojny między sobą.
Wypowiedzenie wojny
Jeżeli pomiędzy dwoma państwami panuje pokój, jedno z nich może na początku swojej tury wypowiedzieć drugiemu wojnę wyłącznie z wyprzedzeniem o jedną turę. Działanie wojenne można rozpocząć dopiero w następnej turze. Nie pozwala to zatem państwu będącemu celem agresji na rozpoczęcie działań wojennych jako pierwsze, lecz daje mu jedną turę na odpowiednie przygotowanie militarne i dyplomatyczne. Jedno państwo może wypowiedzieć wojnę więcej niż jednemu państwu naraz.
Negocjacje pokojowe
W każdej chwili, jedno z państw lub sojuszy biorących udział w wojnie może wystąpić z propozycją podpisania pokoju przedstawiając pozostałym jej uczestnikom swoje warunki, co stanowi rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Adresaci tej propozycji mogą na te warunki przystać, bądź przedstawić swoje. Jeżeli zostanie osiągnięty kompromis, dochodzi do podpisania pokoju, czego natychmiastowym skutkiem jest zaprzestanie działań wojennych. W przeciwnym razie negocjacje są zrywane, a wojna kontynuowana aż do wznowienia negocjacji. Układające się państwa mogą wystąpić do stron trzecich z prośbą o mediacje bądź arbitraż.
Zawarcie pokoju
Zawarcie pokoju może być aktem jednostronnym lub wielostronnym, niezależnie od liczby uczestników wojny. Akt ten ma zawsze skutek natychmiastowy. Zawierając pokój, strony zobowiązują się przede wszystkim do zaprzestania działań wojennych. Ponadto w traktacie pokojowym mogą być zawarte dodatkowe punkty, na przykład:
- nakaz oddania lub wymiany określonych terytoriów, pod warunkiem, że państwo nabywające nowe terytorium posiada już co najmniej jedno terytorium z nim graniczące;
- nakaz oddania części wojsk, pod warunkiem, że państwo nabywające nowe wojska posiada co najmniej jedno terytorium graniczące z tym terytorium, z którego dane wojska mają pochodzić;
- nakaz odpowiedniego przegrupowania wojsk na swoich terytoriach;
- zakaz koncentracji swoich wojsk na określonych terytoriach;
- zakaz ekspansji militarnej na określone terytoria;
- ograniczenia dotyczące powiększania liczebności armii;
- ograniczenia dotyczące wypowiadania wojen i zawierania sojuszy;
- nakaz zawarcia sojuszu na określonych warunkach;
- inne, pod warunkiem, iż są zgodne z ogólnymi zasadami gry.
Zawarcie sojuszu
W każdej chwili dwa lub więcej państw mogą zawrzeć sojusz. Sojusznicy zobowiązują się przede wszystkim do wzajemnej pomocy zarówno dyplomatycznej, jak i militarnej, a w szczególności do:
- wypowiedzenia wojny każdemu państwu, które znajduje lub znajdzie się w stanie wojny z którymkolwiek innym członkiem sojuszu;
- powstrzymania się od wypowiadania wojny pozostałym członkom sojuszu.
W traktacie sojuszniczym mogą być zawarte dodatkowe punkty, na przykład:
- zobowiązanie do oddania lub wymiany określonego terytorium, pod warunkiem, że państwo nabywające nowe terytorium posiada już co najmniej jedno terytorium z nim graniczące;
- zobowiązanie do oddania części wojsk, pod warunkiem, że państwo nabywające nowe wojska posiada co najmniej jedno terytorium graniczące z tym terytorium, z którego dane wojska mają pochodzić;
- inne, pod warunkiem, iż są zgodne z ogólnymi zasadami gry.
Poszczególne punkty traktatu sojuszniczego mogą być modyfikowane za zgodą wszystkich sojuszników. Można również poszerzać grono członków sojuszu. Zawarcie sojuszu i jego modyfikacje mają zawsze skutek natychmiastowy.
Zerwanie sojuszu
Każdy z członków sojuszu może na początku swojej tury wycofać się z sojuszu wyłącznie z wyprzedzeniem o jedną turę. Daje to jego dotychczasowym sojusznikom jedną turę na podjęcie odpowiednich kroków dyplomatycznych i ewentualnie militarnych. W następnej turze państwo, które wycofało się z sojuszu, znajduje się w stanie pokoju ze wszystkimi dotychczasowymi sojusznikami.
Holokaust
Zajęcie ostatniego terytorium danego państwa, a co za tym idzie, unicestwienie całego narodu jest uważane za zbrodnię wojenną.
Konsekwencje łamania prawa międzynarodowego
Każde wykroczenie przeciwko powyższym zasadom, a zwłaszcza rozpoczęcie działań wojennych bez wypowiedzenia wojny i unicestiwnie całego narodu, stanowi pogwałcenie prawa międzynarodowego i zasługuje na potępienie ze strony całej wspólnoty międzynarodowej. Dodatkowo, pozwala w tej samej turze wszystkim państwom na zerwanie sojuszy i wypowiedzenie wojny państwu, które dopuściło się pogwałcenia prawa międzynarodowego, ze skutkiem natychmiastowym.
Odnośniki zewnętzne
- Standardowe reguły gry
- Artykuł o Ryzyku w Wikipedii (po angielsku)
- Historia gry
- Historia gry (po angielsku)